ओखलढुङ्गा: क्षण भरलाई मेेरो नजरमा

युगकवुको विशाल मानव शालिक

पहाडी जिल्लामै पर्दो रहेछ ओखलढुङ्गा! सिद्धिचरण हुर्किएको स्थल र उनको कविता "मेरो प्यारो ओखलढुङ्गा" पहिले नपढिएको र नजानिएको पनि होइन । अवसरै हो । आउने मौका मिल्यो र आएँ । पुर्व तिरको मेरो बसाइँ नौलो हो । अझ भन्दा घुमाईको हिसाबले त्यति धेरै जिल्ला नपुगेको र नघुमेको हुनाले ओखलढुङ्गाको सिद्धिचरण नगरपालिकामा आइपुग्नु र त्यसमा पनि केही महिना यतै रहन पाउने गरि आउने मौका "अवसरै हो" भनेर अर्थाएको छु ।

पहाडी जिल्लामै जन्मि हुर्केका, वा लामो समय त्यतै घुमी बसेकाहरूका लागि ओखलढुङ्गा भुगोलको हिसाबले नयाँ नलाग्न सक्छ । घर गोरखा भई काठमाडौं हुर्किए पनि पहाडको अनुभव र गाउँठाउँको रहनसहन म बुझ्दछु । त्यसो हुनाले ओखलढुङ्गा अलिअलि मात्र नभई धेरै नै गोरखाकै सक्कल सँग मिल्दा जुल्दा रहेको आभाष पक्का भएको छ । गोरखा बजार पनि पहाडमै टाँसिएको र ओखलढुङ्गा पनि पहाडमै टाँसिएकै जस्तो हुँदा -- यी दुई जिल्ला मलाई उस्तै उस्तै नै लागेको छ । जातीय हिसाबले राई, तामाङ, मगर, नेवार, बाह्रमण आदिको बाहुल्यता रहेको पनि बुझियो । त्यसो हुनाले सांस्कृतिक पक्षबाट धनी भएकोमा दुईमत रहेन । मिलेमा केही जात्राहरू ओखलढुङ्गा बजारका सडकमा हेरुँला पनि!

एेतिहासिक र पौराणिक पक्षबाट महत्त्व रहेको ओखल जस्तै ठुलो ढुङ्गा हाल इटैँइटँले घेरिएर ओखल आकारको संरचना बनाइएको रहेछ । मल्ल र किराँतहरूको युद्धमा किराँतहरूलाई लेखेटी त्यसै ठाउँमा धान कुटी खाएको भन्ने पनि रहेछ । सो संरचनाकै अर्का छेऊ कवि सिद्धिचरणको विशाल मानव आकृतिको शालिक पनि छ । अवलोकन हेतु बनाईएको माथि पार्क सम्म पनि हामी पुग्न सक्छौँ । नेपाल एकिकरणको समयपश्चात् भिमसेन थापाको समयमा सोलुखुम्बु, खोटाङ र ओखलढुङ्गामध्ये ओखलढुङ्गा उक्त समयकै प्रशाशनिक हिसाबले महत्त्व बोकेको स्थान पनि रहेछ । राजा महेन्द्रको समयमा सगरमाथा अञ्चलमै ओखलढुङ्गालाई राखियो । उत्तरमा सोलुखुम्बु, दक्षिणमा उदयपुर र सिन्धुली, पुर्वमा दुधकोशीले खोटाङ सँग बनाएको विभाजन र पश्चिममा लिखु नदिले रामेछापसँग विभाजनको रेखा कोरेको रहेछ ।

कृषिको हिसाबबाट देशलाई लागेको रोग वा कृषि उत्पादनको हिसाबमा आयात बढी भएको छ भन्ने मलाई लाग्छ । सरसर्ती हेर्दा आजको समय सम्ममा जिल्लाले धेरै गर्न बाँकी नै छ भन्ने मेरो साधा र साझा विश्लेषण नै हो । बसाइँको दौरान घुमाईको अलिक बढी मेसो मिलेछन् भने बुझाई त्यसरी नै बन्ला । यस क्रमहरूमा केही फोटाहरू फेसबुक र इन्स्टामा हाल्ने मौका मिल्ने नै छ । जे होस्! आगामी वर्षहरूमा सामुहिक गफको विषयमा ओखलढुङ्गा निस्किएछ भने रमाईकन चाँइ जरुर भनूँला, "ओखलढुङ्गामा म पनि बस्याछु! राम्रो छ ठाउँ!"

सुनकोसी गा. पा. को भुुक्म्पीय जोखिम लाई ध्यानमा राखि बनाइएको सुन्दर कार्यलयीय भवन