Locusts (in Nepali)

सलह: परिचय

सलह छोटा सिङ भएका एक्रिडेडी परिवार अन्तर्गत पर्ने फट्याङ्ग्राका प्रजातिहरु हुन्। अत्यन्तै लामो समयसम्म खडेरी भई, वनस्पति वृद्धि जस्ता पार्सथितिक समयमा सेरोटोनिनले फट्याङ्ग्रामा शारीरिक भिन्नता आउँछ। यसै क्रममा ती प्रजातिहरुमा समुहगत प्रवृत्तिको विकास हुन पुग्दछ र घुमन्ते शैली अपनाई ती सलह बन्न पुग्दछन्। हावाकै बहावसँग उड्ने हुँदा सलह १५ देखि २० किमि प्रति घन्टा उड्दछन्। सलहको झुन्डको एक वर्ग किलोमिटर देखि सयौँ वर्ग किलोमिटर फैलिएको हुन सक्दछ भने करिब करौडौँको सङ्ख्यामा फट्याग्राहरु हुन सक्दछन्। एक गोटा सलहले आफु बराबर आफु बराबर नै खान सकद्छ।    वातावरण हेरी सलहको आयु तिन देखि पाँच महिना हुन सक्दछ। १० देखि १५ सेमी बलौटे माटो मुनि यसले अन्डा पार्दछ। पोथीले ६ देखि ११ दिनको अन्तरालमा तिन पटक सम्म ८० वटाका हाराहारीमा अण्डा पार्न सक्दछे। १० देखि ६५ दिनमा अन्डा बाट निम्फ निस्कन्छन्; क्रमाङ्क रुपमा तिन देखि नौ हप्तामा ती वयस्क बन्दछन्।

प्रजातिहरू:

अष्ट्रियाली सलह (चोर्टोइसिटस टरमिनिफेरा)     मरुभुमी सलह (सिस्टोसेरा ग्रेगेरिया)         घुमन्ते सलह (लोकोस्टा माइग्रेटोरिया)       सेनेगाली फट्याङ्ग्रा (ओएडेलस सेनेगालेन्सिस) अफ्रिकाली धानको फट्याङ्ग्रा (हिइरोग्लिफस डागानेन्सिस)     स्थान, हुर्कदों अवस्था, उपप्रजाति, जस्ता कारणहरुले फट्याङ्ग्राका रङ, आकार फरक पर्न सक्दछन्। माथिका प्रतिनिधि बाहेक पनि समुहगत प्रवृत्ति र घुमन्ते शैली देखाउने फट्याङ्ग्राका थुप्रै प्रजाति हुन्छन्।

घुमन्ते प्रकिया र अवस्था ·        आउटब्रेक: सुरुवाती अवस्थाका समुहमा देखिने फट्याङ्गराहरु ·        अपसर्ज: आउटब्रेक बाट जम्मा हुदैँ आइपुगेका, ·        प्लेग (प्रकोप): विभिन्न क्षेत्र बाटै जम्मा भई आएका, ·        डिक्लाइन: घट्दै गएपछिको अवस्था

व्यवस्थापन: सलहको अन्डा, निम्फ र वयस्कलाई नै कुनै पनि प्रक्रियाबाट नोकसान पुर्याई नियन्त्रण गर्ने तरिकाहरु (जस्तै आगोले, कुनै साधनले किचेर) प्रयोग भएका छन्। ढुसीजन्य विषादी मेटाराइजियम एक्रिडमले पनि नियन्त्रण सहयोगी हुने पाइएको छ।   प्राय: विषादी, जैविक विषादी, र वृद्धि नियामकहरु (ग्रोथ रेगुलेटरस्) हाल अपनाइका विधिहरु हुन्। संयुक्त राष्ट्र खाद्य एवं कृषि सङ्गठनको (विषादि सुझाव समुहले) १० वटा विषादी र एक जैविक विषादी सिफारिस गरेको छ।

हालको प्रकोप:   हाल देखिएको प्रकोपको कारण मरुभुमी सलह हो। सन् २०१८ बाट अरेबी प्रायद्विप बाट यसको फैलावट भएको हो। सन् २०१९ सम्ममा सलह इरान, पाकिस्तान, भारत, सम्म पुग्यो भने २०१९को अन्त सम्ममा विभिन्न देशहरु: इथयोपिया, सोमालिया, साउदी अरेबिया, येमेन, इजिप्ट, ओमान, जस्ता थुप्रै मुलुकहरुमा फैलिसकेको थियो।   जुनको अन्तिम तिर नेपालमा पनि सलह प्रवेश गरेको पुष्टि भइसकेको छ।

 

स्रोत सामग्री: ·         Current Biology DOI: https://doi.org/10.1016/j.cub.2008.02.029 ·         FAO: Desert Locust Guidelines (2001) ·         FAO: Desert Locust Q&A – 9 April Update ·         Journal Of Orthoptera Research DOI: 10.1665/1082-6467(2005)14[203:TPRGOF]2.0.CO;2 ·         Science DOI: 10.1126/science.1165939     ·         अनलाइन खबर: नेपालमा सलह किरा भित्रियो (२०७७ असार १३) ·         तस्बिर: विकिमेडिया कमन्स्

 

कोभिड १९ लकडाउनमा "कृषि गतिविधि" मा पालिकाहरूको भूमिकाको विश्लेषण र समिक्षा

विश्वव्यापी रुपमा फैलिएको कोभिड १९ लाई विश्व स्वास्थ्य संगठनले ११ मार्चमा महामारीको घोषणा गर्यो। राजनीति, मानव स्वास्थ्य, शिक्षा, अर्थ-बजार, सामाजिक परिवेश, सामान्य जनजीवन र हरेक क्षेत्रमा यसको प्रभाव विश्वभर परि नै रह्यो। नेपालमा पनि लकडाउन महिनाभर कायम रह्यो भने यहाँको मानवीय दैनिक जनजीवन नै अस्तव्यस्त बन्न पुग्यो।

 

समग्रमा, कोभिड १९ ले कृषिमा पनि असर नपारेको भने होइन। सुरुमा, यातायातमा हलचल नहुनाले कृषि सामग्रीमा ढुवानी र कृषि (खाद्य सामग्री) ओसारपसारमा नकारात्मक असर रह्यो। लकडाउनकै कारण, व्यक्तिको आवतजावतमा मुस्किल हुँदा श्रमको कमि, पशुका दाना अभाव र किसानको दैनिकी बाली कटानी र अन्य कार्यहरूमा पनि प्रभाव पारेकै हो। कृषि जन्य उत्पादन (दुग्ध, अण्डा, तरकारी) ले बजार नपाई त्यत्तिकै बस्नुपर्ने एकातिर समाचार सुनिए भने अर्कातिर शहरबजारमा घर सम्म पुर्याइदिने होम डेलिभरीको सुविधा खोजी भएको भन्ने कुरा पनि रहे। कोभिड १९ कै अर्को मुख्य चुनौती खाद्य सुरक्षा सँग पनि जोडियो। खाद्य सामग्रीमा सम्भावित मुल्य वृद्धि, आयात र निर्यात प्रणालीमा लकडाउन कै कारण समस्या उत्पन्न हुँदा खाद्य सुरक्षाको चुनौती देखियो। झन् हाम्रो जस्तो मुलुकमा बाह्य सामग्रीमै परनिर्भर रहेको बजार भएको हुनाले गम्भीर समस्या देखिनु ठुलो कुरा रहेन। सोही हुँदा हुँदै स्थानीय बजारमा पनि लकडाउनकै कारण बाधा खडा पनि भए।

 

पुर्ण लेख शीर्षक परिवर्तन र केही सम्पादन भई यहाँ प्रकाशित छ: < krishitoday >

Understanding Constitution Of Nepal & Roles of Different Levels of Government in Agriculture

Understanding Constitution Of Nepal & Roles of Different Levels of Government in Agriculture

...कृषि विभागको पुनर्सँरचना भइ महानिर्देशक र चार उपमहानिर्देशकको अलावा एघार शाखाहरु कायम गरिएको छ ।त्यसै गरि विभाग मातहत  छ वटा केन्द्रिय निकायहरु र अन्तर्गतका १४ वटा फार्म, केन्द्रहरु रहेका छन् । यस पुनर्सँरचना संगै विभागको विगतको भूमिकामा समेत परिवर्तन आएको छ ।

 

Part-3 Fundamental Rights and Duties(A 16 to A 48)

Article 36: Rights for Food

Article 25: Right Relating to Property

Article 42: Right to Social Justice

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schedule 5: Federal 

• International trade, exchange, port, quarantine
• Policies relating to conservation and multiple uses of water resources
• Land use policies, human settlement development policies, tourism policies, environment adaptation

Schedule 6: Province

• House and land registration fee, motor vehicle tax, entertainment tax, advertisement tax, tourism, agro-income tax, service charge, fee, penalty

• State statistics
• State universities, higher education, libraries, museums
• Management of lands, land records
• Use of forests and waters and management of environment within the State

• Agriculture and livestock development, factories, industrialization, trade, business, transportation

Schedule 7  Concurrent Powers of Federation and State

• Contracts, cooperatives, partnership and agency related matters
• Drugs and pesticides
• Scientific  research,  science  and  technology  and  human  resources development

Schedule 8: 

Local Level Power

• Local   market   management,environment   protection   and   bio-diversity
• Local roads, rural roads, agro-roads, irrigation
• Agriculture  and  animal  husbandry,  agro-products  management, animal health, cooperatives animal health, cooperatives

Schedule 9 

Concurrent Power of Federation, State and Local level

• Agriculture
• Forests, wildlife, birds, water uses, environment, ecology and bio-diversity

================================================================================================================================================================================================

राष्ट्रिय कृषि नीति २०६१

राष्ट्रिय कृषि नीति २०६१ को सरल अध्ययन हेतु बनाइएको लघुगत रुप:

तितेपाती : जानकारी

तितेपाती, Artemisia vulgaris, common mugwort, जडिबुटी को रुपमा लिइने औषधीय गुण भएको विरुवा हो । खेतीपाती नगरेको स्थानमा वा प्राय सबैजसो स्थानमा सजिलै उम्रिएको पाइने हुनाले यसलाई झारको रुपमा पनि लिइन्छ ।[1][2]